Achtergrond en oorzaken van psoriasis

Psoriasis is dus een huidziekte die redelijk vaak voorkomt, het is zelfs de meest voorkomende huidziekte ter wereld. Zo’n twee tot drie procent van de wereldbevolking heeft er last van. In Nederland hebben er dus zo’n 350.000 mensen last van deze vervelende aandoening. In dit artikel wordt er meer ingegaan op de achtergrond van psoriasis en wat de oorzaken van deze jeukende, rode plekken zijn.

Verschillende types psoriasis

Er zijn verschillende types psoriasis waar je last van kunt hebben. Bij elke vorm wordt de huid aangetast. Het verschil zit hem in de plekken op het lichaam, de hevigheid van de reacties en het soort van de schildering. De meest voorkomende vorm is plaque psoriasis en wordt ook wel psoriasis vulgaris genoemd. Het woord vulgaris betekent gewoon en dus is het de gewone vorm van psoriasis. Deze vorm kun je herkennen aan de rode plaques, oftewel vlekken. Deze zijn symmetrisch verdeeld en hebben een duidelijke rode rand. Op deze vlek zitten dan zilverwitte schilfers die redelijk makkelijk te verwijderen zijn. In ruim driekwart van de gevallen van psoriasis gaat het om plaque psoriasis.

👋  Voordat je verder leest…

We denken dat je het Psoriasis Handboek interessant zal vinden. Daarin leer je álles over de vervelende huidaandoening Psoriasis!

BEKIJK HET E-BOOK!

Bij psoriasis verandert dus de huid, maar bij meer dan de helft van de mensen die last heeft van deze aandoening veranderen ook de nagels. Deze verandering kan bij iedereen verschillend zijn. Zo kun je bijvoorbeeld kleine putjes in de nagelplaat krijgen of een verdikking of verkleuring van de nagel. Deze vorm lijkt een beetje op een kalknagel. Wanneer je last hebt van een ernstige vorm van nagelpsoriasis, psoriasis unguium, kan er een eeltlaag onder de nagel ontstaan waardoor de nagel helemaal los kan komen van het nagelbed.

Een andere vorm van psoriasis is psoriasis capitis. Dit type kun je herkennen aan de rode, schilferende plekken die op de hoofdhuid zitten. Ze zitten vooral bij de oren en langs de haargrens, maar ook in de nek en op de slapen. De schilfers zijn grijswit van kleur en de vlekken kunnen jeuk geven, maar wanneer je vettige haren hebt kun je de schilfers niet zien. Gelukkig zorgt deze vorm van psoriasis op de hoofdhuid niet voor haaruitval, maar het kan wel voorkomen wanneer je langere tijd ernstige klachten hebt. Er bestaan speciale shampoos voor deze vorm, maar je kunt het ook behandelen met lichttherapie, een crème of een zalf. Het is lastig om deze vorm te behandelen, zeker wanneer iemand veel beharing heeft.

Dan heb je ook nog psoriasis inversa, oftewel psoriasis in de lichaamsplooien. Letterlijk betekent inversa omgekeerd. Normaal gesproken krijg je bij psoriasis vlekken aan de buitenkant van je ledematen, bijvoorbeeld op de knieën en op de ellebogen. Bij psoriasis inversa is dit dus vooral aan de binnenkant van je ledematen, dus in de oksels, in de navel, onder of tussen de borsten, in de liezen of in de bilnaad. Het kan zelfs voorkomen op geslachtsdelen of oorschelpen. Deze vorm van psoriasis wordt ook wel eens verward met een geslachtsziekte of een schimmelinfectie. Bij deze vorm speelt de erfelijke aanleg een belangrijke rol. De belangrijkste klachten zijn vlekken die rozerode of zalmkleurig zijn en ook deze jeuken heel erg, maar ze schilferen niet. Dit komt omdat het in de huidplooien, waar deze vorm voorkomt, een stuk vochtiger is. Daarnaast kunnen er ook pijnlijke kloofjes en wondjes ontstaan. De behandeling van deze vorm is vooral gericht op het bestrijden van de symptomen.

Psoriasis begint vaak bij de vorm psoriasis guttata. Hierbij ontstaan er kleine rode vlekjes met witte schilfertjes ter grootte van een druppel. Ze worden maximaal 17 millimeter groot en kunnen wel jeuken, maar doen geen pijn. Opvallend is dat deze vaak ineens ontstaat en vaak gebeurt dit na een streptokokkeninfectie zoals ontstoken amandelen of een keelontsteking. Het is dus een acute vorm van psoriasis die meestal vanzelf ook weer over gaat, maar het kan ook veranderen in een chronische vorm van psoriasis. Dit gebeurt bij ongeveer 1 op de 3 mensen. In principe kan iedereen dit type krijgen, zelfs als je nog nooit eerder last hebt gehad van psoriasis. Meestal komt deze vorm voor bij mensen met een leeftijd tussen de 10 en de 40 jaar. Bij de behandeling wordt er vooral gekeken hoe de symptomen het beste verlicht kunnen worden.

Een zeldzame en chronische vorm van psoriasis is de ziekte van Andrews-Barber. Zo’n tien tot twintig procent van de Nederlanders die last hebben van psoriasis, hebben dit type. Je kunt deze vorm herkennen aan de blaasjes met pus oftewel pustels. Deze zitten vooral op de handpalmen en onder de voeten. Hierdoor wordt het vaak verward met een schimmelinfectie of met handeczeem. Ook hiervan is de oorzaak nog onbekend, maar er zijn wel een aantal risicofactoren zoals bepaalde geneesmiddelen, stress, infecties en roken. Wanneer deze blaasjes met pus zich gaan verspreiden over de rest van het lichaam, wordt het psoriasis pustulosa. Het komt met vlagen en kan overgaan in psoriasis vulgaris.

Een andere zeldzame vorm van psoriasis is erythrodermische psoriasis. Bij dit type is meer dan zeventig procent van het heel lichaam bekend met schilferende, rode plekken. De huid kan ook warm aanvoelen en gezwollen en strak gespannen zijn. De bloedvaten zijn verwijd, waardoor je veel eiwitten, mineralen en vocht verliest. Ook is het lastig om voor het lichaam om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Hierdoor kan erythrodermische psoriasis erg gevaarlijk zijn en is een opname in het ziekenhuis nodig.

Tot slot heb je ook nog artritis psoriatica. Dit is een combinatie van psoriasis en ontstekingsreuma waardoor je dus niet alleen huidklachten hebt, maar ook problemen aan de gewrichten. Wanneer je dus psoriasis hebt, maar ook pijn aan je gewrichten dan kan dit een teken zijn van deze vorm. Vier op de tien mensen die last heeft van psoriasis, ontwikkelt ook artritis psoriatica. In principe ontstaan deze vorm en de gewone variant van psoriasis tegelijkertijd, maar het kan soms wel jaren duren voordat je last krijgt van symptomen van artritis psoriatica. Heel soms komt het zelfs voor dat je al last krijgt van artritis psoriatica voordat je überhaupt last hebt van psoriasis. Als je psoriasis hebt en dit veel effect heeft op je nagels, hoofdhuid of de huid bij je billen, dan heb je een verhoogd risico op artritis psoriatica. Je kunt voor deze vorm gewoon contact opnemen met een dermatoloog en hier word je eventueel doorverwezen naar een reumatoloog.

De oorzaak

De precieze oorzaak van psoriasis is onbekend. Erfelijke factoren en iemands omgeving kunnen wel een rol spelen, maar zijn niet beslissend. Zo kan iemand psoriasis hebben, terwijl haar kinderen hier helemaal geen last van hebben. Er is tien procent kans dat een kind last krijgt van psoriasis als één van de ouders ook last heeft van deze aandoening. Wanneer allebei de ouders hier last van hebben, is er een kans van vijftig procent dat hun kind dit ook krijgt. Deze huidaandoening kan ontstaan bij zowel mannen en vrouwen en kan in principe op elke leeftijd ontstaan, ook wanneer je gewoon helemaal gezond bent. Wel komt psoriasis vaker voor bij mensen die een lichte huidskleur hebben en een Europese afkomst. Hierbij zie je vaker dat ze psoriasis hebben dan bij mensen die een Aziatische of Afrikaanse afkomst hebben.

De huid vernieuwt zich constant en dit hele proces duurt ongeveer 28 dagen. Bij mensen met psoriasis gaat dit veel sneller en duurt dit proces maar vier tot vijf dagen. Dit komt omdat hun immuunsysteem overactief is. Normaal gesproken liggen de huidcellen diep in de huid en verplaatsen deze zich steeds meer naar de bovenste laag. Tijdens deze weg naar de oppervlakte verandert de structuur steeds meer en eenmaal bij de bovenste laag aangekomen zijn het schilfers. Bij mensen met psoriasis gaat dit niet alleen veel sneller, maar worden ook steeds ontstekingseiwitten en -moleculen aangemaakt wat ervoor zorgt dat de huidcellen te snel groeien. Hierdoor krijg je de schilfering van de huid die typerend is voor psoriasis.

De klachten van psoriasis ontstaan dus vooral door interne factoren, door dingen die in je lichaam gebeuren. Toch zijn er ook nog externe factoren die een rol spelen. Deze factoren activeren namelijk het immuunsysteem waardoor de klachten van psoriasis ook gestimuleerd worden. Dit kan gebeuren door stress, roken, alcohol drinken, hormonale veranderingen, verschillende medicijnen, een koude of vochtige omgeving of bepaalde bacteriële infecties zoals een keelontsteking.

Op deze plekken krijg je psoriasis

In principe kan psoriasis zo’n beetje over heel het lichaam voorkomen. Je kunt het hebben op je hoofdhuid, op je nagels en op je handen en voeten. Het kan zelfs op of rond de geslachtsdelen voorkomen. Het meeste komen deze vlekken voor op de hoofdhuid. Dit kan dan variëren van kleine, rode plekjes tot dikke, schilferige vlekken. Naast dat deze plekken dan kunnen jeuken en een brandend gevoel kunnen geven, kunnen ze ook zorgen voor ernstige roos.

Verder kun je ook psoriasis op je nagels krijgen. Dit kan voorkomen op zowel de nagels van je handen als van je tenen. Deze symptomen zijn dan een verdikking van de nagel, een bruine verkleuring, puskoppen in de nagelplaat, splinterbloedinkjes, nagelomloop en putjes in de nagelplaat. In ernstige gevallen kan de nagel zelfs helemaal loslaten. Dit komt dan omdat er eelt onder de nagel komt te zitten, waardoor de nagel niet meer kan blijven zitten. Tot slot kun je ook psoriasis op de handen en de voeten krijgen. Dit kan leiden tot problemen op het werk, maar ook in je vrije tijd. Ze zijn namelijk erg zichtbaar, wat veel mensen als vervelend ervaren. Deze plekjes kunnen ook heel snel uitdrogen waardoor er pijnlijke wondjes en kloofjes ontstaan.

De behandeling

Omdat genezen van psoriasis helaas niet mogelijk is, zijn de behandelingen vooral gericht op de klachten en het verminderen hiervan. Hoe de behandeling er precies uitziet, verschilt per persoon en hoe erg zij last hebben van deze aandoening. Als eerste bestaat de behandeling vaak uit zelfzorg. Dat wil zeggen dat je zelf zalf of crème bij de drogist moet halen en dit op de vlekken moet smeren. Als dit niet helpt, kun je naar de huisarts gaan voor advies. Bij milde symptomen zal dit advies nog niets te maken hebben met medicijnen, maar zal het eerder lijken op het vermijden van roken, drinken en stress. In ernstigere gevallen kan de huisarts medicijnen voorschrijven zodat de klachten minder worden of zelfs helemaal verdwijnen. Dit is meestal een lokale behandeling met vitamine-D-preparaten of corticosteroïden om de ontsteking te remmen. Deze vormen van behandeling worden ook wel gebruikt als aanvulling op verdere behandeling als de klachten heel ernstig zijn.

Als er een behandelplan wordt gemaakt, wordt er ook gekeken naar de beperkingen die de persoon ondervindt dankzij de psoriasis. Dit kan bijvoorbeeld zijn tijdens het werk, sports, simpele dagelijkse activiteiten en vrijetijdsbesteding. De vlekken die je krijgt van vrijetijdsbesteding kunnen namelijk een negatieve invloed hebben op relationele en sociale contacten, zeker wanneer ze op de handen, in het gezicht of op het geslachtsdeel zitten.

Gemiddeld zijn er vier verschillende behandelingen nodig bij psoriasis voordat de huid verbetert. Als eerste heb je dan een zalf of een crème. Hierbij ziet ongeveer de helft van de patiënten een verbetering en soms gaan de vlekken helemaal weg, maar meestal is dit maar tijdelijk. Dan heb je de doorverwijzing naar een dermatoloog. Dit gebeurt wanneer een behandelplan met de huisarts niet voldoende is en een dermatoloog is gespecialiseerd in huidziektes. Als dit nog niet genoeg is, dan krijg je een systemische behandeling. Dit zijn dan medicijnen in de vorm van injecties of tabletten.

Vervolgens heb je ook nog lichttherapie. Dit wordt vooral gebruikt bij mensen die matige tot ernstige klachten hebben. Dankzij deze lichttherapie, waarbij ultraviolet licht of UVB-straling wordt gebruikt, kan de ontstekingsreactie in de huid verminderd worden waardoor er dus minder kans is op plaques. Meestal wordt lichttherapie gebruikt in combinatie met een zalf of crème. Dan zijn er ook nog natuurlijke medicijnen oftewel biologicals. Hierbij worden de eiwitten geremd die betrokken zijn bij de celgroei en ontstekingen die de plaques veroorzaken. Biologicals zijn bedoeld voor mensen die middelmatige tot ernstige klachten hebben en als je deze medicijnen op lange termijn gebruikt kunnen de klachten tot zo’n negentig procent verminderd worden. Je komt alleen maar in aanmerking voor deze natuurlijke medicijnen wanneer systemische medicatie en lichttherapie niet helpen.

Tot slot heb je ook nog homeopathie en natuurlijke geneeswijzen die nuttig kunnen zijn wanneer je mile klachten hebt. Hierbij moet je denken aan het drinken van een plantaardige thee of het gebruik van tincturen of een plantaardige zalf. Je kunt deze vorm van bestrijding het beste gebruiken naast een systemische behandeling.

Het beloop

Helaas is psoriasis een hele onvoorspelbare ziekte en kun je dus niet goed weten wanneer je hier last van gaat krijgen en in welke mate. Je kunt enkele weken last hebben van deze vervelende vlekken, maar het kan ook de rest van je leven aanhouden. Soms kunnen de klachten ineens spontaan verdwijnen en deze kunnen zelfs voor altijd wegblijven. Een milde vorm van psoriasis kan overgaan in een ernstige vorm, maar ook deze kunnen helemaal verdwijnen door de juiste behandeling. Het is niet bekend waarom het per persoon verschilt op welke manier je last hebt van psoriasis.